Description
Prošao život – Jovan Radulović
Radulovićev roman biva velika alegorija o nestanku i zatiranju jednog naroda, srpskog, u prostoru između Zrmanje, Krke i Cetine, od Knina do mora. Ali njegovo kazivanje deluje kao da se desilo na drugom svetu, kao da se ostvarilo u nekoj magli, kao da ga nije bilo. Tog sveta više nema. To je jedan veliki rekvijem jednoj narodnoj skupini koja se preselila u druge prostore. – Nikša Stipčević
U romanu Prošao život se pripovijeda iz perspektive srpskih nacionalnih idealista, intelektualaca s dalmatinskog primorja i zagorja (učitelja, bogoslova, činovnika). U nekoliko generacija od kraja prošlog vijeka do naših dana. Izlaganje u obliku pisama vodi stilizaciji uslovljenoj likom. Pa se knjiška retorika zanosa i prkosa svake generacije miješa sa ironičnim (autoironičnim) komentarima ili odjecima žive, neprilagodljive i opore stvarnosti. Ton koji se sluti u naslovu gradi podlogu osjećanju besmisla, rasijanja i propadanja kao konačnog ishoda života. Projekcija koja je mogla nastati samo poslije katastrofe 1995. godine. – Dušan Ivanić
Radulovićeva knjiga mrtvih je kladenac tuge. Život je prošao: dvije porodice su nestale, iskorijenjene, a te dvije porodice su metonimija epohe i cijelog jednog naroda. Razoreni su zanosi i nadanja, raspršene iluzije. Ostalo je samo groblje, poznato i nepoznato. I mrtvi glasovi koji se međusobno dozivaju i ’dopisuju’, slaveći ljubav kao vrhovno načelo ljudskog postojanja. – Jovan Delić
